De waterkwaliteit is in grote delen van het land de afgelopen jaren duidelijk verbeterd. Maar de verbetering stagneert. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) becijferde begin 2016 in haar rapport ‘Waterkwaliteit nu en in de toekomst’ dat de geplande verbeteringsmaatregelen (in de periode 2016-2021) zeer waarschijnlijk niet leiden tot het bereiken van de gewenste toestand in 2027. Dit is de uiterste datum waarop EU-lidstaten moeten voldoen aan de KRW-doelen. Dit geldt zowel voor de samenstelling van waterflora en -fauna, als voor de concentraties aan chemische stoffen. Het PBL geeft in dit rapport aan dat een slimme combinatie van maatregelen nodig is om de doelen alsnog te halen.

De boodschap van PBL werd gehoord en kreeg in november 2016 een bestuurlijk vervolg. Tijdens de Delta-aanpak conferentie ondertekenden vertegenwoordigers van Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen, drinkwaterbedrijven, kennisinstituten, maatschappelijke organisaties, de industrie en de landbouw de intentieverklaring Delta-aanpak Waterkwaliteit en Zoetwater’ (DAWZ). De Delta-aanpak bestaat uit een groot aantal acties die moeten leiden tot chemisch schoon en ecologisch gezond water. De ondertekenaars gaan daar de komende jaren gezamenlijk aan werken. Centraal staat de aanpak van nutriënten , gewasbeschermingsmiddelen en medicijnresten. Er zijn daarnaast acties die op andere thema’s betrekking hebben zoals bescherming van drinkwaterbronnen, inzicht in brakwatersystemen en inzicht in de beïnvloeding van het gedrag van de belanghebbenden in de waterketen.

Een belangrijk onderdeel van de Delta-aanpak is het verstevigen van de kennisbasis. Kortom: welke kennis hebben waterkwaliteitsbeheerders en belanghebbenden (zoals de landbouw) nodig om de ambities van de Delta aanpak daadwerkelijk te realiseren?  Het gaat hierbij zowel om nieuw te ontwikkelen kennis, het ontsluiten van kennis als om het bundelen en toepasbaar maken van bestaande kennis en deze in de praktijk toe te passen. Dit is in het kort de Kennisimpuls Waterkwaliteit, kortweg KIWK.

De Kennisimpuls Waterkwaliteit geeft alleen antwoorden waar vanuit de praktijk vraag naar is. Dat is het uitgangspunt. De kennisvragen zijn ‘opgehaald’ tijdens vraagarticulatiesessies met deelnemers van alle betrokken partijen. Daaruit zijn tien belangrijke vraagstukken gedefinieerd waaraan projecten zijn opgehangen. Alle projecten worden begeleid door een gebruikerscommissie met vertegenwoordigers van waterbeheer en belanghebbende partijen. Ze zorgen ervoor dat de ‘juiste’ vragen worden beantwoord, en dat de projecten binnen de gestelde tijd en het gestelde budget worden uitgevoerd. Maar ook dat de ontwikkelde kennis praktisch toepasbaar is, breed verspreid wordt en daadwerkelijk wordt gebruikt.

De Kennisimpuls Waterkwaliteit loopt tot eind 2021.

De kennisimpuls wordt gefinancierd door het ministerie van I&W (5 miljoen), IPO (1 miljoen), de drinkwaterbedrijven (1 miljoen), STOWA (2 miljoen) en de gezamenlijke waterschappen (2 miljoen). Er wordt nog gewerkt aan aanvullende financiering door de waterschappen voor een bedrag van 4 miljoen. Daarmee komt het totale budget naar verwachting uit op 13 miljoen euro.

De kennisimpuls wordt uitgevoerd door KWR Watercycle Research Institute, Deltares, Wageningen Environmental Research en RIVM.